Tại phiên họp Chính phủ chuyên đề tháng 5 vừa qua, Thủ tướng Phạm Minh Chính đã chỉ đạo cắt giảm thủ tục hành chính, trong đó đặc biệt nhấn mạnh đến việc bỏ thủ tục xin cấp phép xây dựng. Động thái này nhận được sự đồng tình mạnh mẽ từ người dân và giới chuyên gia xây dựng.
2. Người dân hưởng lợi gì khi bỏ giấy phép xây dựng?
Theo luật sư Trần Minh Cường, mỗi hồ sơ xin phép xây dựng hiện mất trung bình 1 tháng chờ đợi và hơn 10 triệu đồng chi phí, chưa kể các khoản “chi không tên” và phí thuê dịch vụ làm thủ tục. Không ít người phải nhờ đến “cò” nhà đất do không rành thủ tục pháp lý.
Nhiều bản vẽ xin phép xây dựng chỉ mang tính hình thức, trong khi công trình thực tế lại khác biệt lớn. Những sai phạm phổ biến bao gồm: xây lấn khoảng lùi, bít lỗ thông tầng, xây thêm nhà vệ sinh trái phép, v.v.
Luật sư Cường nhận định: “Bỏ cấp phép xây dựng không chỉ giảm chi phí, tiết kiệm thời gian, mà còn giảm nguy cơ phát sinh tiêu cực trong quá trình xét duyệt và thanh tra công trình”.
3. Học hỏi từ mô hình quốc tế: Trao quyền cho chủ nhà và nhà thầu
Kiến trúc sư Trần Tuấn cho biết nhiều quốc gia tiên tiến đã bỏ hoàn toàn thủ tục xin phép xây dựng, thay vào đó chuyển sang hình thức thông báo xây dựng hoặc kiểm tra sau khi hoàn thành.
Tại các quốc gia này, trách nhiệm được trao cho nhà thầu và chủ đầu tư. Nhà thầu phải tuân thủ nghiêm ngặt quy định về quy hoạch, nếu vi phạm sẽ bị rút giấy phép hành nghề. Nhờ đó, công trình được triển khai nhanh chóng, minh bạch và đúng quy định.
4. Quy hoạch 1/500: Đủ cơ sở để miễn giấy phép xây dựng
Ông Lê Hoàng Châu, Chủ tịch Hiệp hội Bất động sản TP.HCM, đề xuất: Nếu khu đất đã có quy hoạch chi tiết 1/500 hoặc đã nằm trong thiết kế đô thị được phê duyệt, nên miễn giấy phép xây dựng.
Thực tế, nhiều công trình tại TP.HCM đã được quản lý kiến trúc chặt chẽ theo Quyết định 56 của UBND TP năm 2021. Trong đó, quy định rõ các chỉ tiêu như: mật độ xây dựng, tầng cao, khoảng lùi, mái che, tầng hầm… cho từng tuyến đường và khu vực.
5. Hướng đi phù hợp: Từ tiền kiểm sang hậu kiểm
Việc miễn giấy phép xây dựng sẽ giúp tinh giản bộ máy hành chính, giảm áp lực cho người dân, đồng thời chuyển trọng tâm quản lý từ “tiền kiểm” sang “hậu kiểm”.
Khi công trình vi phạm quy định quy hoạch:
-
Phần xây dựng sai phép sẽ bị cưỡng chế tháo dỡ
-
Không được hoàn công và không được cấp sổ hồng
Cách làm này vừa tăng tính minh bạch, vừa bảo vệ quyền lợi của người dân chân chính, đồng thời triệt tiêu cơ chế “xin – cho” tồn tại lâu nay.
Kết luận: Bỏ giấy phép xây dựng – Giải pháp đột phá cần triển khai ngay
Việc bỏ cấp phép xây dựng cho nhà ở riêng lẻ không chỉ mang lại lợi ích rõ rệt cho người dân và doanh nghiệp, mà còn giúp Chính phủ đạt được mục tiêu cải cách thủ tục hành chính, tinh gọn bộ máy, và nâng cao hiệu quả quản lý đô thị.
Đây là bước tiến cần thiết, cấp bách và phù hợp với xu thế phát triển hiện đại, đòi hỏi sự đồng lòng từ các cấp chính quyền và sự chuẩn bị kỹ lưỡng về mặt quy hoạch – pháp lý để triển khai hiệu quả.
